Satellietfoto toont Russische voorbereiding op mogelijke inval Oekraïne

Rusland kondigde dinsdag dat een deel van de Russische troepen bij de grens met Oekraïne naar hun bases zullen terugkeren. Maar de Oekraïense president Volodimir Zelenski zegt daar nog altijd geen bewijs van te zien. Ook onafhankelijke partijen hebben het vertrek nog niet kunnen verifiëren.

“We reageren op de realiteit en hebben nog geen terugtrekking gezien”, zei Zelenski eerder tegen de nieuwszender BBC. Het gaat volgens hem op dit moment nog alleen om beloften. De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken heeft woensdag gezegd dat er volgens zijn informatie juist troepen náár het grensgebied trekken.

Woensdag zijn ook satellietbeelden naar buiten gekomen, die vorige week gemaakt zijn door het Amerikaanse ruimtevaartbedrijf Maxar Technologies. Op de foto’s is de Russische militaire opbouw in de Krim, West-Rusland, en Wit-Rusland duidelijk zichtbaar.

Behalve troepen en materieel, lijkt er op een van de beelden een veldhospitaal te zien te zijn in Zyabrovka, Wit-Rusland, op ongeveer 25 kilometer afstand van de grens met Oekraïne.

Deskundigen die de beelden hebben gezien, bevestigen dat een veldhospitaal, helemaal met 150.000 Russische troepen in de buurt, een verontrustend teken is. Het plaatsen van een veldhospitaal is namelijk zeer ongebruikelijk voor militaire trainingen. Het zou dus kunnen duiden op andere intenties.

Rusland zei dinsdag dat het open staat voor verdere gesprekken en dat zelfs kansen ziet voor een akkoord met het Westen over Oekraïne, maar zowel Europa als de Verenigde Staten blijven tot nu toe sceptisch. 

Secretaris-generaal Jens Stoltenberg van de NAVO zei dat de houding van Rusland reden is voor "voorzichtig optimisme", maar merkte verder op dat het bondgenootschap "geen enkel teken van de-escalatie" heeft gezien.

De NAVO denkt er daarom over een nieuwe troepenmacht in Roemenië en elders in Zuidoost-Europa te legeren, om de dreiging van Rusland te pareren. Ook als Rusland inbindt en er geen aanval op Oekraïne komt, zet het bondgenootschap dat vermoedelijk door, zegt Stoltenberg.

Ook hebben waarnemers uit NAVO-landen samen met de Oekraïense president woensdag legeroefeningen bijgewoond in het westen van Oekraïne. Daar deden Oekraïense tanks mee aan schietoefeningen en trainden soldaten met antitankraketten.

'Veldhospitaal bewijs dat Rusland zich voorbereidt op groot aantal slachtoffers'

Jeffrey Edmonds, een voormalig militair analist bij de CIA en huidig Rusland deskundige bij the Center for Naval Analysis, meent dat de dreiging van een invasie imminent blijft. 

"Het is essentieel om te onthouden hoe groot de inzet aan de grens is", zegt Edmonds. “Het is een van de grootste dreigingen die we sinds de Koude Oorlog gezien hebben op Europees grondgebied." Edmonds zegt dat Ruslands belofte dat ze eenheden zullen gaan terugtrekken niet per se betekent dat ze niet toch tot een inval overgaan. 

De Russische president Vladimir Poetin "zou dit kunnen doen om de controle over de situatie terug te pakken", legt Edmonds uit. "Hij zou bijvoorbeeld voor een terugtrekking kunnen kiezen, om vervolgens die troepen op andere plekken langs de grens te stationeren. Er is niets dat er op wijst dat dit geen smoesje is van de Russen en dat een mogelijke inval echt van de baan is."

“Het veldhospitaal is daarvoor belangrijk bewijs”, zegt hij. “Omdat het de Russische claims dat de troepen ‘gewoon aan het trainen zijn’ ondermijnt.”

Hoewel het normaal is dat er tijdens militaire oefeningen medische hulp ter plaatse is, wijzen veldhospitalen en grote hoeveelheden medische voorraden erop dat er bloedvergieten op komst kan zijn. "Je voert geen trainingsoefening uit waarbij je grote aantallen slachtoffers verwacht", zegt Edmonds.

"Als dat het geval is, dan doe je iets verkeerd of is je leger erg incompetent", zegt hij. “Zware medische middelen zet je alleen in als je zware slachtoffers verwacht. Die vallen alleen bij een echte oorlog, niet bij een trainingsoefening."

Inval van de Donbass-regio

Mark Cancian, een voormalig kolonel bij de Amerikaanse Marine en senior adviseur bij the Center for Strategic and International Studies, zegt dat een veldhospitaal op zichzelf niet per se veel voorstelt, maar dat het onheilspellender is in combinatie met de andere militaire acties van Rusland. 

"Bovenop alle andere dingen die gaande zijn, is het nog een indicator dat het land zich op een oorlog voorbereidt", zegt Cancian. Dit doet hem concluderen dat een militaire actie van Rusland op handen is.

"Lange tijd dacht ik dat Poetin zou de-escaleren, omdat hij inmiddels wel het gevoel moet hebben dat hij zijn punt gemaakt heeft. Iedereen in het Westen weet nu wel dat als Oekraïne lid van de NAVO wordt, dat hij daar met geweld op zal reageren", zegt Cancian. "Maar met het toenemend aantal indicatoren lijkt het er toch op dat een militaire actie waarschijnlijk is."

Terwijl sommige deskundigen denken dat Rusland groots zal uitpakken, denkt Cancian dat een Russische militaire actie op kleinere schaal - zoals het binnenvallen van het grondgebied in de buurt van de Donbass-regio waar de Oekraïense strijdkrachten de afgelopen acht jaar gevochten hebben tegen door het Kremlin gesteunde, pro-Russische separatisten - waarschijnlijker is dan een "grote veegpartij" naar Kiev.

Het hoofd van de buitenlandse inlichtingendienst van Estland, Mikk Marran, voorspelt een vergelijkbare actie. Hij zegt dat Rusland waarschijnlijk een aanval gaat uitvoeren die "beperkt" is in omvang en zich zal focussen op "het bezetten van belangrijke gebieden in Oekraïne, waarbij steden met een grote bevolking vermeden zullen worden".

Estland houdt er ook serieus rekening mee dat het geweld escaleert vanuit Oost-Oekraïense gebieden, die in handen zijn van pro-Russische separatisten. Dan kan Rusland ontkennen dat het daar iets mee te maken heeft en internationale sancties ontlopen, aldus Marran.

LEES OOK: Rusland kan extra druk zetten op Oekraïne dankzij een sterke vriendschappelijke relatie met China